رزماری: گیاهشناسی، خواص و توصیه‌های قبل از مصرف
نام تجاری گیاه:
Rosemary
نام علمی گیاه:
Rosmarinus officinalis L.
-بوته-رزماری.jpg)
تاریخچه و گیاهشناسی:
رزماری یا اکلیل کوهی گیاهی چندساله و معطر است که برگ‌هایی سوزنی شکل و همیشه سبز دارد. گل‌های آن به رنگ سفید، صورتی، بنفش یا آبی هستند. قسمت مورد استفاده ی این گیاه برگ و سرشاخه های گل دار آن است. با اینکه رزماری بومی نواحی مدیترانه ای است، هم اکنون، در اکثر مناطق معتدل اروپا و آمریکا می روید. رزماری صدها سال است که به عنوان ادویه و دارو مصرف می شود. بخشی از محبوبیت این گیاه، که آن را «گیاه یادبود» هم می نامند، به دلیل این باور رایج است که رزماری حافظه را تحریک و تقویت می کند. در یونان قدیم، دانش آموزان هنگام درس خواندن، شاخه های کوچک رزماری را لابه لای موهایشان می گذاشتند. در انگلستان هم توانایی رزماری برای تقویت حافظه، این گیاه را به نماد سلامتی تبدیل کرد. رزماری در قرن شانزدهم و هفدهم، برای کمک به هضم، بسیار استفاده می شد و روغن آن نخستین بار، در قرن چهاردهم استخراج شد. امروزه این گیاه در سراسر جهان مصارف خوراکی و دارویی فراوانی دارد.
دانستنی های کشاورزی
-رزماری.jpg)
خواص رزماری:
تنظیم قند خون
در آزمایشی، مصرف رزماری باعث کاهش میزان گلوکز خون در انسان شد. براساس نظر محققان، بازسازی سلول های بتا در پانکراس و افزایش ترشح انسولین از این سلول ها بر اثر مصرف رزماری می تواند سازوکار اثر این گیاه بر کاهش قند باشد. رزماری می تواند با جلوگیری از آنزیم آلفا-آمیلاز روده ای یا آنزیم آلفا-گلوکوزیداز هم، جذب گلوکز در روده را کاهش دهد.
تنظیم چربی خون
در پژوهشی، مصرف رزماری باعث کاهش پراکسیداسون چربی و بهبود پروفایل چربی در انسان شد. کاهش کلسترول کل و کلسترول بد به دنبال مصرف رزماری می تواند به دلیل مهار لیپاز پانکراس و لیپاز حساس به هورمون توسط اجزاء رزماری به ویژه رزمارینیک اسید و ترکیبات فنلی دیگر باشد. دلیل این کاهش می تواند حضور ساپونین هایی باشد که کمپلکس نامحلول با کلسترول تشکیل داده و دفع چربی از طریق مدفوع را افزایش می دهند.
تقویت حافظه
در پژوهشی مصرف پودرِخشک برگ رزماری در دوزهای پایین، باعث بهبود عملکرد شناختی در افراد میانسال شد. محققان معتقدند، رزمارینیک اسید، کارنوسیک اسید و اورسولیک اسیدِ موجود در رزماری، می توانند دلیل اثر مثبت این گیاه، بر عملکرد شناختی باشند. محققان یکی از دلایل این اثر را نقش رزماری در کاهش تنش اکسیداتیو می دانند. هیپوکامپ(مرکز یادگیری در مغز) که نقش اساسی در شکل گیری حافظۀ فضایی (بخشی از سیستم کلی حافظه که در یادگیری از طریق به خاطر سپردن و به یاد آوردن نقش دارد) ایفا می کند، نسبت به تنش اکسیداتیو بسیار حساس است و کاهش تنش اکسیداتیو بر اثر مصرف رزماری باعث بهبود عملکرد شناختی می شود.
ضد آلرژی
رزمارینیک اسید از مواد موثر موجود در رزماری است. در پژوهشی مشاهده شد که مصرف خوراکی رزمارینیک اسید اثر مثبتی بر بیماران مبتلا به رینوکونژونکتیویت آلرژیک (آلرژی همراه با خستگی، سرفه و علائم چشمی) فصلی داشت. استفاده از رزمارینیک اسید میزان خارش بینی، آبریزش و خارش چشم و علائم کلی آلرژی را کاهش داد. در پژوهشی، محققان، دلیل این اثر رزمارینیک اسید را، اثر مهارکنندگی آن بر فعالیت سلول های T ذکر کرده اند.
تنظیم فشار خون
محققان معتقدند یکی از دلایل کاهش فشار خون بر اثر مصرف رزماری می تواند اثر این گیاه بر مهار ACE (آنزیم دخیل در فرایند افزایش فشار خون) باشد. رزمارینیک اسید یک ترکیب پلی فنلی است که از طریق فعال سازی مسیر نیتریک اکسید باعث گشاد شدن رگ ها می شود.
بهبود عملکرد کبد
در آزمایشی مصرف عصاره ی رزماری با جلوگیری از تغییرات فیزیولوژیکی که به دنبال استعمال تیواستامید به وجود می آمد، باعث بهبود بیماری کبد موش هایی شد که بر اثر استعمال تیواستامید دچار سیروز کبدی شده بودند. نتایج این پژوهش نشان می دهند که اثر محافظتی رزماری بر کبد را می توان به صفات آنتی اکسیدانی آن نسبت داد.
بهبود عملکرد معده
مصرف چای رزماری باعث برطرف شدن نفخ و سوزش سرِدل می شود. از رزماری برای درمان سوزش معده، یبوست و نفخ استفاده می شود. این تاثیرهای رزماری به دلیل خاصیت ضد التهابی آن است. محققان در پژوهشی که در سال 2014 انجام شد و نتایج آن در ژورنال FASEB به چاپ رسید، اثر عصارۀ آبی رزماری بر ترشح اسید معده موش های صحرایی را بررسی کردند. نتایج این تحقیق نشان داد که این عصاره خاصیت آنتی اکسیدان و ضد التهابی داشته و در بهبود زخم معده نیز موثر است. در این تحقیق، عصاره آبی رزماری سبب بهبود هضم شد که دلیل آن را افزایش ترشح اسید معده می دانند.
خواص رزماری:
-نیوشا.jpg)
مواد موثره و ارزش تغذیه ای رزماری
مشتقات کافئیک اسید (رزمارینیک اسید)، دی‌ترپن‌ها (کارنوسولیک اسید، ایزورزمانول، رزمادیال، رزماری دی فنل، رزماری کویئینون)، فلاونوئیدها ( هسپریدین، دیوزمین، سیرسیمارین)، تری ترپن ها (اورسولیک اسید، اولئانولیک اسید)، روغن فرّار(1،8- سینئول، آلفا-پینن،کامفور، بورنئول، کامفن، لیمونن، p- سیمن، میرسن، لینالول، آلفا-ترپینئول).
از این گیاه در نمایشنامه های شکسپیر نام برده شده است.
اسپانیولی ها رزماری را یکی از گیاهانی می دانند که پناهگاه مریم مقدس بودند. مردم اسپانیا و ایتالیا هم معتقدند این گیاه از انسان در برابر نیروهای جادویی و شیطانی محافظت می کند.
در قرون وسطی رزماری استفاده ی زیادی در مراسم عروسی داشت. تاجی از رزماری بر سر عروس قرار داده می شد و داماد و مهمانان هرکدام شاخه کوچکی از رزماری، بر لباس خود داشتند.
در اروپا و استرالیا به عنوان سمبل یادکرد و به یادسپاری در مراسم یادبود جنگ ها و مراسم عزاداری استفاده می شد. در مراسم عزاداری به هر کدام از عزاداران شاخه ای از این گیاه می دادند. تا وقتی تابوت را در قبر گذاشتند آن را روی تابوت بیندازند.
در بیمارستان های فرانسوی مرسوم بود که رزماری را به همراه سرو کوهی می سوزاندند تا هوا را ضد عفونی و از بروز مجدد عفونت جلوگیری کند.
- برای تهیه چای، آب جوش را بر روی 2 گرم رزماری خرد شده بریزید و بعد از 15 دقیقه آن را صاف کرده و میل کنید. 1 قاشق چایخوری برابر با تقریبا 2 گرم گیاه است.
- تأثیر برگ رزماری برای سوء هاضمه، فشار خون بالا و رماتیسم در دوزهای 4 تا 6 گرم در روز توسط کمیته E آلمان ثابت شده است.
1 تا 2 ساعت قبل یا بعد از غذا.
عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا
مصرف خوراکی
به طورکلی، هیچگونه خطرات سلامت یا عوارض جانبی در ارتباط با مصرف مناسب دوزهای درمانی تعیین شده شناخته نشده است. آلرژی‌های تماسی در موارد خاص مشاهده شده است.
بارداری و شیردهی
از مصرف رزماری در دوران بارداری پرهیز کنید.
حساسیت به آسپرین
رزماری حاوی ترکیبی شیمیایی بسیار مشابه با آسپرین، به نام سالیسیلات است. این ترکیب شیمیایی، ممکن است باعث واکنش در افراد حساس به آسپرین شود.
اختلالات خونریزی
رزماری ممکن است خطر خونریزی و کبودی را در افرادی که از اختلالات خون ریزی رنج می‌برند، افزایش دهد؛ با احتیاط مصرف کنید.
سابقه تشنج یا صرع
رزماری ممکن است اختلالات تشنج را بدتر کند. از مصرف آن خودداری کنید.
واکنش های حساسیت زا
به طور کلی، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه های خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنش‌های آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.
هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمی‌تواند از واکنش های آلرژیک بدن های مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش می‌آید اما به هر حال ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.
تداخل دارویی
ممکن است رزماری با داروهای رقیق‌کننده خون (مانند وارفارین (کومادین)، کلوپیدوگرل (پلاویکس)، آسپرین)، داروهای فشار خون بالا (یا مهارکننده‌های آنزیم ACE مانند کاپتوپریل، الاروپریل (وازوتک)، لیزینوپریل، فوزینوپریل (مونوپریل))، داروهای ادارارآور (فوروزماید (لاسیکس)، هیدروکلروتیازید)، لیتیوم و داروهای دیابت تداخل داشته باشد.
کاربرد در طب قدیم
- در طب سنتی از رزماری برای بهبود هضم، درمان افسردگی، سردرد و سرفه استفاده می شود.
- جوشانده ی آن معده را پاک می کند و اشتها آور است.
- رزماری اثر ضدعفونی کننده و معرِق داشته و جریان خون را در اندامهای شکمی افزایش می دهد.
- این گیاه، مدر، ضد نفخ، ضد التهاب و ضد درد است و در تحریک میزان ترشح شیره های گوارشی و صفرا بسیار مفید است.
برخی سوالات متداول درباره رزماری
رزماری گیاهی معطر است که به طور سنتی به عنوان ضدنفخ، ضداسپاسم (گرفتگی) عضلات، ضددرد، محرک رشد مو، تقویت‌کننده حافظه و افزایش‌دهنده گردش خون استفاده می‌شود. در ادامه به برخی از خواص رزماری می‌پردازیم:
1- رزماری و خاصیت آنتی‌اکسیدانی: دمنوش رزماری حاوی ترکیباتی است که می‌تواند از بدن در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت کند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری هستند که به سلول‌های بدن آسیب می‌رسانند و باعث ایجاد بیماری‌های مختلف می‌شوند. مطالعات اخیر اثبات کرده‌اند که گیاه رزماری نقش زیادی در محافظت از اندامهای مختلف در برابر مولکول‌های مضر رادیکال آزاد دارد. مثلاً در مطالعه‌ای روی افراد سالم مشاهده شد که نوشیدن دمنوش رزماری، بدون اینکه عوارض جانبی داشته باشد، می‌تواند سیستم دفاعی بدن در برابر رادیکال‌های آزاد را تقویت کند؛ در نتیجه رزماری احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها را کاهش می‌دهد یا از پیشرفت بیماری‌های ناشی از این مولکول‌های مضر جلوگیری می‌کند.
2- رزماری برای سم‌زدایی بدن: دمنوش رزماری از کلیه‌ها در برابر ترکیبات شیمایی سمّی محافظت می‌کند.
3- خاصیت ضدالتهابی رزماری: دمنوش رزماری برای کاهش التهاب در بدن و در نتیجه جلوگیری از بیماری‌های ناشی از التهاب مزمن مفید است.
4- خاصیت ضدمیکروبی رزماری: ترکیبات پلی‌فنولی رزماری می‌تواند به جلوگیری از رشد برخی باکتری‌ها و قارچ‌های بیماری‌زا کمک کند.
5- رزماری برای اضطراب و افسردگی: نوشیدن منظم دمنوش رزماری به میزان زیادی شدت اضطراب، ترس و رفتارهای ناشی از افسردگی را کاهش می‌دهد. محققین وجود دی‌ترپن‌ها، فلاونوئیدها و مشتقات هیدروکسی سینامیک را در دمنوش رزماری تأیید کرده‌اند.
6- رزماری برای حفظ سلامت کبد: رزماری اثرات محافظت از کبد دارد و از سلامت کبد حمایت می‌کند. این گیاه می‌تواند فرایند سم‌زدایی کبد را تقویت کند. طبق نتایج مطالعه‌ای روی نمونه حیوانی، مصرف همزمان دمنوش زنجبیل و رزماری می‌تواند آنزیم‌های کبدی را به طرز مؤثری کاهش دهد و همچنین ساختار بافت کبد را بهبود می‌دهد. بنابراین، دمنوش رزماری برای کبد چرب مفید است.
7- دمنوش رزماری برای لاغری: دی‌ترپن‌ها و تری‌ترپن‌های فنولی و فنولیک اسیدهایی مانند کارنوسیک اسید، کارنوسول، رزمانول، اورسولیک اسید، بتولینیک اسید و رزمارینیک اسید مهمترین ماده مؤثره‌های گیاه رزماری هستند. در مطالعه‌ای روی موش‌های با رژیم غذایی پرچرب، مشاهده شد که مصرف عصاره آبی رزماری حاوی 20 درصد کارنوسیک اسید، باعث افزایش دفع چربی و انرژی از طریق مدفوع می‌شود؛ در نتیجه دمنوش رزماری برای لاغری مفید است.
8- رزماری برای مقابله با ابتلا به سرطان: برخی مطالعات اثرات ضدسرطانی عصاره رزماری را مورد بررسی قرار داده‌اند و به گفته‌ی محققین این گیاه در جلوگیری یا کاهش سرعت رشد بعضی از سلول‌های سرطانی نقش دارد. با این حال، تحقیقات بیشتری در این زمینه باید انجام شود.
9- رزماری برای سلامت قلب و عروق: رزماری با بهبود گردش خون، کاهش چربی خون و تعدیل کلسترول خون می‌تواند اثر مثبتی بر سلامت قلب و عروق داشته باشد. همچنین این گیاه از قلب در برابر اثرات منفی و سمّی برخی داروها (مانند داروی شیمی درمانی) محافظت می‌کند.
10- رزماری و دیابت: تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که گنجاندن برگ گیاه رزماری در رژیم غذایی می‌تواند از ابتلا به دیابت جلوگیری کند؛ در افراد دیابتی هم رزماری علاوه بر اینکه قند خون را پایین می‌آورد، می‌تواند سطح آنزیم های کبدی، سطح چربی، تری گلیسیرید و کلسترول بد (LDL) خون را هم کاهش دهد. همچنین نوشیدن دمنوش رزماری برای کاهش عوارض منفی دیابت بر کلیه و کبد مفید است.
11- رزماری برای حافظه: مطالعه‌ای که به‌طور مستقیم نشان دهد دمنوش رزماری برای تقویت حافظه مفید باشد در دسترس نیست. با این حال، مطالعات مختلف اثبات کرده‌اند که مصرف برگ خشک رزماری، عصاره‌های مختلف و ترکیبات مؤثره موجود در گیاه رزماری شامل رزمارینیک اسید، کارنوسیک اسید و اورسولیک اسید برای تقویت حافظه، بهبود عملکرد شناختی و بیماری آلزایمر مفید هستند. همچنین استنشاق اسانس (Essential Oil) رزماری به تقویت حافظه کمک می‌کند. بنابراین، نوشیدن دمنوش رزماری با هدف تقویت حافظه توصیه می‌شود.
12- رزماری و فشار خون: مطالعات علمی برای اثبات تأثیر مستقیم دمنوش رزماری بر کاهش فشار خون در حال حاضر در دسترس نیست؛ ولی به‌طور کلی آژانس نظارتی مکمل‌های دارویی آلمان (کمیسیون E) تأثیر گیاه رزماری بر کاهش فشار خون را تأیید کرده است.
13- رزماری برای هضم غذا: دمنوش رزماری با افزایش ترشح اسید معده می‌تواند به هضم غذا کمک کند.
💚 اگرچه تحقیقات امیدوارکننده‌ای در مورد فواید بالقوه عصاره آبی یا دمنوش رزماری برای سلامتی وجود دارد، با این حال مطالعات بیشتری برای درک کامل مکانیسم‌ها و کاربردهای درمانی آن مورد نیاز است.
❗ علاوه بر این، واکنش بدن افراد به رزماری ممکن است متفاوت باشد، بنابراین قبل از استفاده از آن به عنوان مکمل یا درمان جایگزین، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
رزماری برای پوست:
🌿 براساس مطالعات علمی عصاره‌های مختلف رزماری و ماده مؤثره‌های موجود در این گیاه اثرات ضدالتهابی، ضدمیکروبی، ضدسرطان و بهبود‌دهنده زخم بر پوست دارند.
🌿 رزماری به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی و محافظت از پوست در برابر اشعه فرابنفش (UV) خورشید، می‌تواند از پیری زودرس پوست (Anti-Aging) هم جلوگیری کند.
🌿 رزماری و ریزش مو: رزماری گردش خون در اطراف فولیکول مو را بهبود می‌دهد که نتایج اثر آن با ماینوکسیدیل موضعی 2% در رشد مجدد مو در بیماران مبتلابه آلوپسی آندروژنتیک (نوعی ریزش مو در زنان و مردان که به عنوان طاسی الگوی مردانه نیز شناخته می‌شود) قابل مقایسه می‌باشد.
🌿 رزماری برای رشد مو: استفاده همزمان از رزماری با روش درمانی PRP تأثیر مثبتی بر رویش مجدد مو داشته و باعث افزایش تکثیر پاپیلای پوستی انسان می‌شود. پاپیلای پوستی برای شروع چرخه موی جدید و رشد طبیعی مو مورد نیاز است.
در طب سنتی از رزماری به عنوان یک «ضد اسپاسم» و «مُسکن خفیف» برای درمان سردرد، میگرن، بی‌خوابی و افسردگی استفاده می‌شود.
✔ برخی مطالعات وجود دارد که خواص دارویی بالقوه عصاره رزماری (Rosmarinus officinalis) را بررسی کرده‌اند که ممکن است به‌طور غیرمستقیم بر جنبه‌های سلامت باروری مانند سلامت رحم، تخمدان‌ها و تنظیم چرخه قاعدگی تأثیر بگذارند. رزماری به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، ضدمیکروبی و ضدتکثیر سلول‌های سرطانی شناخته شده است. این خواص ممکن است مزایای سلامتی مختلفی برای بخش‌های مختلف بدن از جمله دستگاه تولید مثل داشته باشند، اما شواهد محکمی وجود ندارد که به‌طور خاص عصاره یا دمنوش رزماری را با اثرات مستقیم بر قاعدگی، رحم و تخمدان‌ها مرتبط کند.
✔ با این حال، در طب سنتی از رزماری برای کاهش درد قاعدگی استفاده می‌شود.
✔ تحقیقات در مورد اثرات گیاهان بر سلامت باروری پیچیده و اغلب محدود است. توجه داشته باشید که اثرات گیاهان می‌تواند بر اساس عواملی مانند مقدار مصرف، روش تهیه و نوع عصاره، فیزیولوژی فردی و تداخلات احتمالی با سایر داروها یا مکمل‌ها متفاوت باشد.
قبل از استفاده از رزماری یا هر مکمل گیاهی دیگر به منظور سلامت دستگاه تولید مثل و باروری، ضروری است با پزشک مشورت کنید.
بروز هرگونه عوارض جانبی ممکن است به عوامل مختلفی از جمله میزان مصرف، آلرژی و حساسیت‌های فردی و وضعیت سلامتی مصرف‌کننده بستگی داشته باشد. برخی از عوارض جانبی معمول شامل موارد زیر می‌باشد:
واکنش‌های حساسیت‌زا: برخی افراد ممکن است به ترکیبات موجود در رزماری حساسیت داشته باشند و علائمی نظیر تحریک پوست و کهیر، قرمزی، خارش، آکنه، تورم و مشکل در تنفس را تجربه کنند.
مشکلات گوارشی: مصرف زیاد دمنوش رزماری ممکن است باعث مشکلات معده‌ای مانند اختلالات معده، سوزش معده، اسهال یا مشکلات گوارشی دیگر شود.
افزایش فشار خون: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد رزماری ممکن است باعث افزایش فشار خون شود، بنابراین افرادی که مشکل فشار خون دارند، باید رزماری را با احتیاط مصرف کنند یا ابتدا با پزشک خود مشورت کنند.
سابقه تشنج یا صرع: دوزهای بالای رزماری یا اسانس (Essential Oil) رزماری ممکن است باعث تشنج در افراد مستعد شود؛ اگرچه تحقیقات بیشتری برای تأیید این عارضه جانبی بالقوه مورد نیاز است.
سمّیت کبد و کلیه: طبق تحقیقات مصرف رزماری به سم‌زدایی کبد و کلیه‌ها کمک می‌کند. با این وجود، گزارش‌هایی محدودی از سمّیت کبد و کلیه در ارتباط با دوزهای بالای مکمل‌ها یا عصاره رزماری وجود دارد. افراد مبتلا به بیماری کبدی یا کلیوی باید رزماری را با احتیاط و تحت راهنمایی پزشک مصرف کنند.
اختلالات خونریزی: رزماری ممکن است خطر خونریزی و کبودی را در افرادی که از اختلالات خونریزی رنج می‌برند، افزایش دهد.
عوارض دوران بارداری: به طور کلی، به زنان باردار توصیه می‌شود در مصرف رزماری احتیاط کنند و قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند.
تداخل با داروها: ممکن است رزماری با داروهای رقیق‌کننده خون (مانند وارفارین (کومادین)، کلوپیدوگرل (پلاویکس)، آسپرین)، داروهای فشار خون بالا (یا مهارکننده‌های آنزیم ACE مانند کاپتوپریل، الاروپریل (وازوتک)، لیزینوپریل، فوزینوپریل (مونوپریل))، داروهای ادارارآور (فوروزماید (لاسیکس)، هیدروکلروتیازید)، لیتیوم و داروهای دیابت تداخل داشته باشد و عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کند. بنابراین، پیش از مصرف رزماری همراه با داروهای دیگر، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
❗ توجه داشته باشید که این فهرست شامل عوارض جانبی معمول است و ممکن است وضعیت شما متفاوت باشد. در صورت تجربه هرگونه عوارض جانبی پس از مصرف رزماری، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین، قبل از شروع هر گونه رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌های گیاهی، بهتر است با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
مقالات مرتبط
- Labban, L., El-Sayed Mustafa, U., & Mahmoud Ibrahim, Y. (2014). The Effects of Rosemary (Rosmarinus officinalis) Leaves Powder on Glucose Level, Lipid Profile and Lipid Perodoxation. International Journal of Clinical Medicine, 5, 297-304. Retrieved from http://file.scirp.org/pdf/IJCM_2014032809591974.pdf
- Abdulrahim, A.J. (2014). Effect of Rosemary (Rosmarinus officinalis) on Lipid Profiles and Blood Glucose in Human Diabetic Patients (type-2). African Journal of Biochemistry Research, 8(8), 147-150. Retrieved from http://academicjournals.org/article/article1414772985_Abdulrahim.pdf
- Pengelly, A., Snow, J., Y. Mills, S., Scholey, A., Keith Wesnes, K., & Butler, L.V. (2011). Short-Term Study on the Effects of Rosemary on Cognitive Function in an Elderly Population. Journal Of Medicinal Food, 14 (0), 1. Retrieved from http://www.mccormickscienceinstitute.com/public/msi/assets/Pengelly%20J%20Med%20Food%202001%20e-pub.pdf
- Rasoolijazi, H., Mehdizadeh, M., Soleimani, M., Nikbakhte, F., Eslami Farsani, M., Ababzadeh, Sh. (2015).The Effect of Rosemary Extract on Spatial Memory, Learning and Antioxidant Enzymes Activities in the Hippocampus of Middle-aged Rats. Medical Journal of the Islamic Republic of Iran, 29(187), 1-11. Retrieved from http://mjiri.iums.ac.ir/article-1-2736-en.pdf
- Takano, H., Osakabe, N., Sanbongi, C., Yanagisawa, R., Inoue, K., Yasuda, A., … Yoshikawa, T. (2004). Extract of Perilla frutescens Enriched for Rosmarinic Acid, a Polyphenolic Phytochemical, Inhibits Seasonal Allergic Rhinoconjunctivitis in Humans. Experimental Biology and Medicine, 229(3), 247-254. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14988517
- Colman, J. (2004, November). Rosmarinic Acid Provides Natural Allergy Relief. LIFE EXTENSION MAGAZINE. Retrieved from http://www.lifeextension.com/magazine/2004/11/report_allergy/page-01
- Garros Ferreira, L., Carla Celotto, A., Kise Capellini, V., Afrodite Sumarelli Albuquerque, A., Rubens de Nadai, T., Tulio Menezes de Carvalho, M., & Roberto Barbosa Evora, P. .(2013). Does Rosmarinic Acid Underestimate as an Experimental Cardiovascular Drug?. Acta Cirúrgica Brasileira, 28(supl. 1), 83-87. Retrieved from http://www.scielo.br/pdf/acb/v28s1/v28s1a16.pdf
- M.Al-Attar, A., & A.Shawush, N. (2015). Influence of Olive and Rosemary Leaves Extracts on Chemically Induced Liver Cirrhosis in Male Rats. Saudi Journal of Biological Sciences, 22(2),157-163. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1319562X14001016
- Rosemary. the world's healthiest foods. Retrieved from http://www.whfoods.com/genpage.php?tname=foodspice&dbid=75
- Medical Economics Company. 2005. PDR for herbal medicines. (3rd edition). Thomson Healthcare
- Rosemary. Our Herb Garden. Retrieved from http://www.ourherbgarden.com/herb-history/rosemary.html
- Rosemary. Botanical.com. Retrieved from http://www.botanical.com/botanical/mgmh/r/rosema17.html
- Rosemary. Drugs.com, Know more. Be sure. Retrieved from https://www.drugs.com/npc/rosemary.html
- Find a Vitamin or Supplement, ROSEMARY. WebMD. Retrieved from http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-154-rosemary.aspx?activeIngredientId=154&activeIngredientName=rosemary
- Medicinal Uses of Rosemary. Gardens Ablaze. Retrieved from http://www.gardensablaze.com/HerbRosemaryMed.htm
- http://www.mediterraneandietforall.com/rosemary-the-remembrance-of-the-mediterranean-diet/
- http://www.fasebj.org/doi/abs/10.1096/fasebj.28.1_supplement.904.4
- Leonard, J. (2016, May 9). 20 Unusual Ways To Use Rosemary That Goes Way Beyond Cooking. natural LIVING IDEAS. Retrieved from http://www.naturallivingideas.com/20-ways-to-use-rosemary/
- کمیته تدوین فارماکوپه گیاهی ایران. 1381. فارماکوپه گیاهی ایران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت غذا و دارو. 814 ص.
???site.plant.articles???
هشتگ
محصولات مرتبط
منابع
- Labban, L., El-Sayed Mustafa, U., & Mahmoud Ibrahim, Y. (2014). The Effects of Rosemary (Rosmarinus officinalis) Leaves Powder on Glucose Level, Lipid Profile and Lipid Perodoxation. International Journal of Clinical Medicine, 5, 297-304. Retrieved from http://file.scirp.org/pdf/IJCM_2014032809591974.pdf
- Abdulrahim, A.J. (2014). Effect of Rosemary (Rosmarinus officinalis) on Lipid Profiles and Blood Glucose in Human Diabetic Patients (type-2). African Journal of Biochemistry Research, 8(8), 147-150. Retrieved from http://academicjournals.org/article/article1414772985_Abdulrahim.pdf
- Pengelly, A., Snow, J., Y. Mills, S., Scholey, A., Keith Wesnes, K., & Butler, L.V. (2011). Short-Term Study on the Effects of Rosemary on Cognitive Function in an Elderly Population. Journal Of Medicinal Food, 14 (0), 1. Retrieved from http://www.mccormickscienceinstitute.com/public/msi/assets/Pengelly%20J%20Med%20Food%202001%20e-pub.pdf
- Rasoolijazi, H., Mehdizadeh, M., Soleimani, M., Nikbakhte, F., Eslami Farsani, M., Ababzadeh, Sh. (2015).The Effect of Rosemary Extract on Spatial Memory, Learning and Antioxidant Enzymes Activities in the Hippocampus of Middle-aged Rats. Medical Journal of the Islamic Republic of Iran, 29(187), 1-11. Retrieved from http://mjiri.iums.ac.ir/article-1-2736-en.pdf
- Takano, H., Osakabe, N., Sanbongi, C., Yanagisawa, R., Inoue, K., Yasuda, A., … Yoshikawa, T. (2004). Extract of Perilla frutescens Enriched for Rosmarinic Acid, a Polyphenolic Phytochemical, Inhibits Seasonal Allergic Rhinoconjunctivitis in Humans. Experimental Biology and Medicine, 229(3), 247-254. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14988517
- Colman, J. (2004, November). Rosmarinic Acid Provides Natural Allergy Relief. LIFE EXTENSION MAGAZINE. Retrieved from http://www.lifeextension.com/magazine/2004/11/report_allergy/page-01
- Garros Ferreira, L., Carla Celotto, A., Kise Capellini, V., Afrodite Sumarelli Albuquerque, A., Rubens de Nadai, T., Tulio Menezes de Carvalho, M., & Roberto Barbosa Evora, P. .(2013). Does Rosmarinic Acid Underestimate as an Experimental Cardiovascular Drug?. Acta Cirúrgica Brasileira, 28(supl. 1), 83-87. Retrieved from http://www.scielo.br/pdf/acb/v28s1/v28s1a16.pdf
- M.Al-Attar, A., & A.Shawush, N. (2015). Influence of Olive and Rosemary Leaves Extracts on Chemically Induced Liver Cirrhosis in Male Rats. Saudi Journal of Biological Sciences, 22(2),157-163. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1319562X14001016
- Rosemary. the world's healthiest foods. Retrieved from http://www.whfoods.com/genpage.php?tname=foodspice&dbid=75
- Medical Economics Company. 2005. PDR for herbal medicines. (3rd edition). Thomson Healthcare
- Rosemary. Our Herb Garden. Retrieved from http://www.ourherbgarden.com/herb-history/rosemary.html
- Rosemary. Botanical.com. Retrieved from http://www.botanical.com/botanical/mgmh/r/rosema17.html
- Rosemary. Drugs.com, Know more. Be sure. Retrieved from https://www.drugs.com/npc/rosemary.html
- Find a Vitamin or Supplement, ROSEMARY. WebMD. Retrieved from http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-154-rosemary.aspx?activeIngredientId=154&activeIngredientName=rosemary
- Medicinal Uses of Rosemary. Gardens Ablaze. Retrieved from http://www.gardensablaze.com/HerbRosemaryMed.htm
- http://www.mediterraneandietforall.com/rosemary-the-remembrance-of-the-mediterranean-diet/
- http://www.fasebj.org/doi/abs/10.1096/fasebj.28.1_supplement.904.4
- Leonard, J. (2016, May 9). 20 Unusual Ways To Use Rosemary That Goes Way Beyond Cooking. natural LIVING IDEAS. Retrieved from http://www.naturallivingideas.com/20-ways-to-use-rosemary/
- کمیته تدوین فارماکوپه گیاهی ایران. 1381. فارماکوپه گیاهی ایران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت غذا و دارو. 814 ص.
